نگاهی به بهترین کارگردانان جهان سینما
مارتین اسکورسیزی؛ کارگردان نستوه سینمای آمریکا
مارتین چارلز اسکورسیزی (Martin Charles Scorsese) معروف به مارتین اسکورسیزی در 17 نوامبر 1942 متولد شد و همچون دیگر متولدین ماه نوامبر شخصیتی آرام، سختکوش و جذاب دارد. اسکورسیزی به مانند دیگر متولدین این ماه همیشه در عرصهی سینما از قوانین خاص خودش پیروی کرده است و به همین دلیل کارگردانی خاص و نابغه محسوب میشود.
مارتین علاقهی بسیاری به تاریخ معاصر آمریکا دارد و همیشه در آثارش ردپایی از هویت و تاریخ آمریکا دیده میشود. او همچنین علاقهی بسیاری به برخی بازیگران سینمای آمریکا دارد و در اکثر فیلمهایش این بازیگران حضور داشتهاند که در میان آنها میتوان به «رابرت دنیرو» و «لئوناردو دی کاپریو» اشاره کرد. «رابرت دنیرو» با حضور در 10 فیلم و «لئوناردو دی کاپریو» با حضور در شش اثر سینمایی پیشتاز همکاری با این کارگردان مشهور سینمای آمریکا هستند.
در سال 2002 به دلیل تاثیرگذاری این کارگردان در فرهنگ آمریکا ستارهای در خیابان مشاهیر هالیوود به نام او ثبت شد.
ستارهای که بدرخشید
مارتین اسکورسیزی در دههی 60 میلادی وارد دانشگاه نیویورک شد و در رشتهی ادبیات انگلیسی تحصیل کرد و در مقطع کارشناسی ارشد نیز فیلمسازی خواند و اواخر همین دهه بود که نخستین فیلم بلندش به نام «چه کسی در اتاقم را میزند» را به روی پرده بود و برندهی جشنوارهی فیلم شیکاگو شد. در نخستین اثر او توجه به هویت و زندگی شهری آمریکایی به چشم میخورد و یکی از منتقدان از ظهور کارگردانی جدید در سینمای آمریکا خبر داد و نوشت: ««تداعی شگفتانگیز از زندگی شهری آمریکا، اعلام آمدن یک کارگردان نویافتهی مهم».
از مستندسازی تا هالیوود
مارتین اسکورسیزی در اوخر دههی 60 در مقام کمک کارگردان در مستندی به نام «ووداستاک» حضور یافت. او که علاقهی بسیاری به موسیقی داشت و در این اثر به سراغ یکی از خوانندگان اصلی موسیقی پانک و گلم نیویورک رفت و در این اثر مستند تاریخ موسیقی این فرد را روایت کرده است. در سال 1970 این مستند بسیار مورد توجه قرار گرفت و برندهی جایزهی اسکار در بخش فیلمهای مستند شد.
از سال 1971 او به هالیوود نقل مکان کرد و در آنجا پس از آشنایی با برخی بازیگران شروع به ساختن فیلم کرد.
ردپای اقتباس از آثار ادبی
مارتین اسکورسیزی اهل ادبیات است و در شش دههی اخیر همواره دست به اقتباس از آثار ادبی مهم و درخور زده است. در میان آثار مهم ادبی که او از آن اقتباس کرده است میتوان به «آخرین وسوسهی مسیح» اشاره کرد که اثری از «نیکوس کازانزاکیس» نویسندهی مطرح یونانی است.
«گاو خشمگین»، «رنگ پول»، «جزیری شاتر»، «گرگ وال استریت» و «مرد ایرلندی» از دیگر آثار اسکورسیزی محسوب میشود که بر پایهی اقتباس از رمان ساخته شده است.
تنها اسکاری که به اسکورسیزی رسید
مارتین اسکورسیزی کارگردان بسیار مشهوری در عرصهی سینما محسوب میشود و جوایز بسیاری برنده شده است اما تنها یکبار توانسته است جایزهی اسکار را دریافت کند و این اسکار در سال 2006 برای اثری به نام «رفتگان» به او رسید.
فیلم «رفتگان» اقتباسی از فیلمی هنگ کنگی به نام «اعمال شیطانی» بود. این فیلم از فیلمهای مشهور سینمای کشور هنگ کنگ در سال 2002 بود که اسکورسیزی نابغه با اقتباسی از آن و ساخت فیلمی جنایی با پیرنگی آمریکایی موفق به دریافت جایزهی اسکار شد. این فیلم همچون دیگر آثار اسکورسیزی در پی به نمایش کشیدن هویت و احساسات انسانی است.
البته تنها یک بار برنده شدن در جایزهی اسکار به معنای نامزد نشدن برای دریافت جایزهی اسکار نیست. فیلمهای اسکورسیزی تاکنون 12 بار نامزد دریافت جایزهی اسکار شده است و پس از «ویلیام وایلر» دومین رکورددار فیلمهای نامزد شده برای دریفات جایزهی اسکار محسوب میشود.
حضور در سریالهای سینمایی
مارتین اسکورسیزی از سال 2009 وارد عرصهی سریال سازی شد و بار دیگر هم در سریال سازی نشان داد که در آثارش به دنبال تاریخ آمریکاست. این سریال با عنوان «امپراتوری بوردواک» پنج فصل و 56 قسمت دارد که نخستین قسمت فصل اول آن را مارتین اسکورسیزی ساخته است.
دیگر سریال او که این روزها بر سر زبانهاست و قرار است به زودی پخش شود سریال «دارو دستهی نیویورکی» است. اسکورسیزی پیش از آن در سال 2002 فیلمی با همین عنوان ساخته بود که به روایت مهاجرت گروهی ایرلندی در نیمهی دوم قرن نوزدهم به آمریکا و اعتراضات آنها به برخی قوانین است.
اما اخیرا مارتین اسکورسیزی اعلام کرده است: این دوران از تاریخ و میراث آمریکا سرشار از شخصیتها و داستانهایی است که ما نتوانستیم در یک فیلم دو ساعته به طور کامل آن را بررسی کنیم. یک سریال تلویزیونی به ما این فرصت و اجازه را میدهد تا خلاقانه و با آزادی بیشتر این دنیای رنگارنگ و همه پیامدهایی که بر جامعه ما داشته و دارد را زنده کنیم.
رفاقت اسکورسیزی و کیارستمی
معمولا نابغهها همدیگر را بهتر درک میکنند و این در عرصهی سینما نیز صحت داشت و اسکورسیزی علاقهی خاصی به سینمای کیارستمی داشت. فیلم «کپی برابر اصل» کیارستمی بسیار مورد توجه اسکورسیزی قرار گرفته بود و دربارهی آن به ضمنی گفته بود تاکنون به عشق از این منظر نگاه نکرده بودم. او همچنین دربارهی سینمای کیارستمی گفته بود: « تمام تلاش امروز سینما برای واقعی نشان دادن زندگی است حال آنکه کیارستمی به هنرمندانهترین شکل ممکن این زندگی را به صورت واقعی به نمایش در میآورد.
همچنین اسکورسیزی دربارهی مستند «ایبیسی آفریقا» که عباس کیارستمی در سال 1379 ساخته بود گفت: «ایبیسی آفریقا» کیارستمی بهترین فیلمی بود که در سالهای 2001 و 2002 دیدم.»
نقد به فیلمهای ابر قهرمانی
مارتین اسکورسیزی که اخیرا وارد هشتاد و یک سالگی شده است نشان داده است که به این زودیهای قصد بازنشسته شدن ندارد. او در سال 2023 نقدهای تند و تیزی بر فیلمهای ابر قهرمانی ساخته شده در آمریکا کرد که به بحثی میان طرفدران و مخالفان این ژانر سینمایی تبدیل شد به طوری که رئیس مارول برای دفاع از فیلمهای ابر قهرمانی دست به قلم شده است.
