تأثیر IMDb و Rotten Tomatoes
در دنیای امروز که انتخاب‌ها بی‌پایان به نظر می‌رسند، مخاطبان سینما بیش از هر زمان دیگری برای تصمیم‌گیری به راهنما نیاز دارند. در گذشته، این نقش بر عهده منتقدان چاپ در روزنامه‌ها و مجلات بود. اما با ظهور اینترنت و گسترش رسانه‌های دیجیتال، سایت‌هایی مانند IMDb (Internet Movie Database) و Rotten Tomatoes به عنوان منابع اصلی نقد فیلم شناخته شده‌اند. این سایت‌ها، نه تنها نظرات منتقدان را جمع‌آوری می‌کنند، بلکه نظرات مخاطبان عادی را نیز در قالب امتیازدهی به نمایش می‌گذارند. این پلتفرم‌ها به ابزاری قدرتمند برای پیش‌بینی و حتی شکل‌دهی به سرنوشت یک فیلم در گیشه تبدیل شده‌اند. اما آیا این تأثیر همیشه مثبت است و به نفع سینما و مخاطبان عمل می‌کند؟ در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت.
قدرت امتیاز: از گیشه تا اعتبار هنری
تأثیر سایت‌های نقد فیلم بر فروش آثار سینمایی، به‌ویژه در هفته‌های ابتدایی اکران، غیرقابل انکار است. بسیاری از استودیوهای هالیوودی، امتیازات راتن تومیتوز را تهدیدی جدی برای فیلم‌های بلاک‌باستری خود می‌دانند. برای مثال، یک امتیاز «تازه» (Fresh) در راتن تومیتوز (بالای ۶۰٪) یا یک نمره بالا در IMDb می‌تواند به عنوان یک مهر تأیید عمل کند. این مسئله مخاطبان مردد را به سمت سالن‌های سینما سوق می‌دهد و باعث افزایش فروش فیلم می‌شود. از سوی دیگر، یک امتیاز «گندیده» (Rotten) می‌تواند مانند سمی کشنده عمل کند و فیلم را پیش از آنکه فرصتی برای دیده شدن پیدا کند، از گردونه رقابت خارج سازد. این تأثیر به‌ویژه در مورد فیلم‌هایی که ستاره‌های بزرگ یا کمپین‌های تبلیغاتی عظیم ندارند، مشهودتر است. چنین فیلم‌هایی برای دیده‌شدن به تبلیغات دهان‌به‌دهان و امتیازات مثبت نیاز دارند. بنابراین، یک نقد مثبت از سوی منتقدان و تماشاگران می‌تواند تفاوت بین یک شکست تجاری و یک موفقیت غافلگیرکننده را رقم بزند.
نبرد منتقدان و تماشاگران: دو روایت از یک فیلم
یکی از جذاب‌ترین جنبه‌های سایت‌های نقد فیلم، تقابل همیشگی بین امتیاز منتقدان و امتیاز تماشاگران است. گاهی اوقات، فیلمی که توسط منتقدان ستایش می‌شود، از سوی تماشاگران نادیده گرفته می‌شود و برعکس، فیلمی که منتقدان آن را ضعیف می‌دانند، به شدت مورد علاقه عموم قرار می‌گیرد. در این میان، IMDb و Rotten Tomatoes هر کدام رویکرد متفاوتی را دنبال می‌کنند. IMDb بیشتر به پایگاه داده‌ای جامع و محلی برای ثبت امتیاز کاربران شهرت دارد. بسیاری از مخاطبان عام، امتیاز IMDb را به دلیل آنکه نظر «مردم عادی» را بازتاب می‌دهد، به نقد تخصصی منتقدان ترجیح می‌دهند. از سوی دیگر، Rotten Tomatoes با سیستم ساده «تازه» یا «گندیده»، نظر کلی منتقدان را به شکلی قابل فهم برای همه ارائه می‌دهد. اما این سادگی گاهی مورد انتقاد قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، تفاوت بین یک نقد متوسط (مثلاً ۶ از ۱۰) و یک نقد عالی (۹ از ۱۰) در این سیستم نادیده گرفته می‌شود. با این حال، این دوگانگی نشان می‌دهد که معیار موفقیت یک فیلم می‌تواند متفاوت باشد. برخی فیلم‌ها برای جلب نظر منتقدان و کسب جوایز ساخته می‌شوند، در حالی که برخی دیگر صرفاً با هدف سرگرم کردن تماشاگران و فروش بالا تولید می‌شوند.
پدیده تاریک “Review Bombing”
یکی از نگران‌کننده‌ترین پیامدهای دموکراتیزه شدن نقد فیلم، پدیده‌ای به نام “Review Bombing” یا «بمباران نقد» است. در این پدیده، گروهی از کاربران به صورت هماهنگ و سازمان‌یافته، به یک فیلم (اغلب حتی پیش از تماشای آن) امتیازات بسیار پایینی می‌دهند تا میانگین نمرات آن را به شدت کاهش دهند. این حملات معمولاً به دلیل مسائل سیاسی، اجتماعی یا فرهنگی مرتبط با فیلم صورت می‌گیرد و ارتباطی با کیفیت هنری خود اثر ندارد. برای مثال، فیلم‌هایی که محوریت آن‌ها شخصیت‌های زن یا اقلیت‌هاست، بارها هدف این حملات قرار گرفته‌اند. این موضوع نه تنها اعتبار امتیازات مردمی را زیر سؤال می‌برد، بلکه می‌تواند به فروش و تصویر عمومی یک فیلم آسیب جدی وارد کند. به همین دلیل، بسیاری از کارشناسان خواهان ایجاد سیستم‌های دقیق‌تر و شفاف‌تر برای ارزیابی امتیازات مردمی در این پلتفرم‌ها هستند.
نتیجه‌گیری: ابزاری برای انتخاب یا قضاوتی عجولانه؟
سایت‌هایی مانند IMDb و Rotten Tomatoes بدون شک چشم‌انداز نقد و تماشای فیلم را برای همیشه تغییر داده‌اند. آن‌ها به مخاطبان قدرت داده‌اند تا صدای خود را به گوش دیگران برسانند و با اطلاعات بیشتری برای انتخاب فیلم تصمیم بگیرند. با این حال، اتکای بیش از حد به این امتیازات می‌تواند خطرناک باشد. ساده‌سازی یک اثر هنری پیچیده در قالب یک عدد یا درصد، اغلب به قضاوتی عجولانه و سطحی منجر می‌شود. در نهایت، این پلتفرم‌ها ابزارهایی مفید هستند، اما نباید جایگزین سلیقه شخصی و کنجکاوی سینمایی شوند. شاید بهترین رویکرد، استفاده از این امتیازات به عنوان یک نقطه شروع برای تحقیق باشد، نه به عنوان حرف آخر در مورد ارزش یک فیلم. چرا که گاهی لذت‌بخش‌ترین تجربه‌های سینمایی، در فیلم‌هایی نهفته است که خارج از چارچوب امتیازات بالا و پایین قرار می‌گیرند.
