معرفی سینمای اکسپریمنتال (تجربی)
عبارت «سینمای اکسپریمنتال» یا «تجربی» برای بسیاری از سینمادوستان دلهره‌آور است. تصاویری از فیلم‌های سیاه و سفید بی‌صدا، قاب‌های بی‌حرکت طولانی یا داستان‌های بی‌سروته به ذهن خطور می‌کند. بسیاری با این پیش‌فرض که «این فیلم‌ها برای من نیستند» از تماشای یکی از خلاقانه‌ترین و آزادترین شاخه‌های هنر هفتم صرف‌نظر می‌کنند. اما حقیقت این است که سینمای اکسپریمنتال نه تنها ترسناک نیست، بلکه با داشتن یک راهنمای مناسب، می‌تواند به تجربه‌ای شگفت‌انگیز و چشم‌گشا تبدیل شود.
سینمای تجربی یکی از شاخه‌های بسیار خاص و کمتر شناخته‌شده هنر هفتم است. این سینما به دنبال نمایش جهان از زاویه‌ای جدید و غیرمعمول است که اغلب در فیلم‌های رایج دیده نمی‌شود. اگرچه ممکن است در ابتدا فهمیدن این فیلم‌ها دشوار به نظر برسد، اما با کمی صبر و تحقیق، می‌توان از این نوع فیلم‌ها لذت برد.
سینمای اکسپریمنتال چیست؟
به زبان ساده، سینمای اکسپریمنتال (یا آوانگارد) به فیلم‌هایی اطلاق می‌شود که قوانین سنتی فیلم‌سازی را به چالش می‌کشند. این فیلم‌ها اغلب روایت خطی ندارند، شخصی و هنری هستند و بر فرم تأکید دارند. این سینما به دنبال آن است تا مخاطب را از طریق فرم، تکنیک و احساسات به چالش بکشد.
یکی از ویژگی‌های کلیدی سینمای تجربی این است که به جای استفاده از روایت‌های سنتی و کلاسیک که در سینمای رایج دیده می‌شود، به کشف فرم‌های جدید و نمایش احساسات و مفاهیم انتزاعی می‌پردازد. فیلم‌سازان این حوزه معمولاً به دنبال ایجاد تجربه‌ای منحصر به فرد برای بیننده هستند که او را به تفکر وادار کند.
۸ فیلم اکسپریمنتال برای شروع
اگر می‌خواهید با سینمای اکسپریمنتال آشنا شوید، پیشنهاد می‌کنیم این ۸ فیلم را مشاهده کنید. این فیلم‌ها به دلیل داشتن جنبه‌های روایی یا ساختارهای قابل فهم، برای تازه‌کارها مناسب‌تر هستند. علاوه بر این، این فیلم‌ها از نظر تاریخی اهمیت زیادی دارند و دیدگاه شما را نسبت به سینما گسترش می‌دهند.
- سگ آندلسی (Un Chien Andalou – 1929): فیلمی کوتاه و سوررئالیستی که لوئیس بونوئل و سالوادور دالی آن را ساخته‌اند.
- سایه‌های نیمروز (Meshes of the Afternoon – 1943): شاهکاری از مایا درن که به یکی از مهم‌ترین فیلم‌های آوانگارد آمریکا تبدیل شده است.
- اسکله (La Jetée – 1962): فیلمی علمی-تخیلی که با استفاده از عکس‌های ثابت ساخته شده است.
- کویانیسکاتسی (Koyaanisqatsi – 1982): فیلمی بدون دیالوگ که ترکیبی از تصاویر طبیعت و شهر را با موسیقی فیلیپ گلس ارائه می‌دهد.
- کله‌پاک‌کن (Eraserhead – 1977): اولین فیلم بلند دیوید لینچ که فضایی کابوس‌وار و سیاه و سفید دارد.
- پرسونا (Persona – 1966): فیلمی هنری از اینگمار برگمان که مرزهای هویت و روانشناسی را بررسی می‌کند.
- داگویل (Dogville – 2003): فیلمی از لارس فون تریر که یک شهر را روی صحنه‌ای خالی بازسازی کرده است.
- تارنیشن (Tarnation – 2003): مستندی تجربی که با بودجه‌ای کم و با استفاده از ویدیوهای خانگی ساخته شده است.
چگونه فیلم‌های اکسپریمنتال را تماشا کنیم؟
برای تماشای فیلم‌های اکسپریمنتال، لازم است که ذهن خود را باز نگه دارید و انتظارات خود را کنار بگذارید. این فیلم‌ها لزوماً برای سرگرم کردن شما ساخته نشده‌اند، بلکه هدف آن‌ها برانگیختن احساسات و تفکر است. در مواجهه با این فیلم‌ها، سعی کنید بیشتر احساس کنید تا اینکه به دنبال فهمیدن داستان باشید.
یکی از بهترین روش‌ها برای لذت بردن از سینمای تجربی، تحقیق درباره فیلم‌ها پس از تماشا است. خواندن درباره نیت فیلم‌ساز و بستر تاریخی فیلم می‌تواند تجربه شما را غنی‌تر کند. همچنین، اگر صبور باشید و اجازه دهید فیلم شما را با خود همراه کند، احتمالاً از آن لذت بیشتری خواهید برد.
